Κάποιες φορές είναι αδύνατο να αρθρώσει κανείς αυτό που νιώθει με λέξεις. Πόσο μάλλον να το εξηγήσει στους άλλους. Πόσο μάλλον όταν αυτοί οι άλλοι είναι τα ίδια τα παιδιά.
Τι να πούμε σε σας, τα παιδιά, για όσα συνέβησαν, συμβαίνουν και ίσως συμβούν γύρω σας. Πού να κοιτάξετε για να καταλάβετε τι σημαίνει δικαιοσύνη, αδικία, παράλογο και λογικό; Είναι εύκολο να διαχωρίσετε μέσα σας το σωστό από το μη σωστό όταν βλέπετε συμπεριφορές που έχουν τραγικές επιπτώσεις πάνω σε άλλους συνανθρώπους μας;
Τελικά τι είναι η δημοκρατία και πώς διασφαλίζεται; Η μαγική αυτή λέξη, καύχημα των αρχαίων ημών προγόνων, έχει γίνει πια πολύ δύσκολη υπόθεση... Γι' αυτή τη λέξη έχει χυθεί πολύ αίμα. Πόσο ακόμα θα χυθεί κανείς δεν ξέρει. Όσο περνούν τα χρόνια και οι εποχές τόσο πιο δύσκολη γίνεται αυτή η υπόθεση.
Τι μένει λοιπόν να σας πούμε, παιδιά, όταν κι εμείς οι ίδιοι τα έχουμε χαμένα; Μπορούμε να σας πούμε να κοιτάξετε γύρω σας, να δείτε τι ωραίος κόσμος είναι αυτός στον οποίο κάθε μέρα σας καταδικάζουμε να ζείτε: χρεωκοπίες, spread, περικοπές μισθών, ανεργία, ανασφάλεια, φόβος, αλλά και σπασμένες βιτρίνες, κουκουλοφόροι γνωστοί άγνωστοι, βόμβες και διαδηλώσεις, πανώ και συνθήματα. Ένας πλανήτης σε αποσύνθεση, μια Ελλάδα, άλλοτε λίκνο του πολιτισμού, διαλυμένη μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Τι ζητάμε τώρα από σας; Α, βέβαια, σας ζητάμε να διαβάζετε, να δίνετε εξετάσεις, να περνάτε στο Πενεπιστήμιο. Σας ζητάμε να γίνετε καλοί κι ευυπόληπτοι πολίτες. Και δεν σκεφτόμαστε ότι το ίδιο το σύστημα που έχει διαμορφωθεί σας έχει ήδη καταδικάσει. Και δε συζητάμε μαζί σας. Δε σας γνωρίζουμε.
Σε μια γνήσια δημοκρατία είναι δικαίωμα και υποχρέωση κάθε πολίτη να εκφράζει τη γνώμη του για τα κοινά. Αυτό προσπάθησαν να κάνουν οι τόσοι συμπολίτες μας την περασμένη Τετάρτη, βλέποντας ότι το πολιτικό σύστημα, πιο σαθρό από ποτέ, καταρρέει, συμπαρασύροντας εκτός από την οικονομία και την ελπίδα. Χιλιάδες πολίτες της Ελλάδας ένωσαν τις φωνές τους, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για όσα συμβαίνουν. Συνταξιούχοι, εργαζόμενοι, νέοι και μεγαλύτεροι, όλοι κάποιοι από μας, σαν κι εμάς.
Τι ήταν αυτό που οδήγησε όμως στο θρήνο για τις αδικοχαμένες ζωές των συνανθρώπων μας; Πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει κυρίως στις οικογένειες των θυμάτων αυτών τι και γιατί συνέβη; Ένα είναι σίγουρο: δεν μπορεί κανείς να αφαιρεί ζωές στο όνομα καμιάς αγανάκτησης και καμιάς διαδήλωσης. Το σίγουρο είναι ότι αυτό το ήξεραν καλά εκείνοι που έκαναν αυτήν την - όπως όλα δείχνουν- εκ προθέσεως εγκληματική ενέργεια.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να κάνουμε εννοιολογικούς διαχωρισμούς:
Άλλο δημοκρατικό δικαίωμα, άλλο εξαναγκασμός.
Άλλο Θυμός και αγανάκτηση, άλλο βία και έγκλημα.
Είναι πολύ επικίνδυνο να μπερδεύονται στο όνομα της "τάξης" οι διαδηλωτές με τους όποιους ταραξίες κι εγκληματίες και στο όνομα του -κατά τα άλλα δικαιολογημένου- θυμού να συγχέονται οι διαδηλώσεις με τα εγκλήματα...
Αυτό που σίγουρα αξίζει να σκεφτούμε είναι ποτέ δε χάνεται τίποτα αν εμείς οι ίδιοι δεν επιλέξουμε να το χάσουμε. Και όπως φαίνεται, το μόνο πράγμα που κατ' επιλογήν μπορούμε να κρατήσουμε ή να μην κρατήσουμε είναι η αξιοπρέπειά μας και ο αυτοσεβασμός μας. Και καλώς ή κακώς αυτό είναι ζήτημα παιδείας.
Οι άνθρωποι που σήκωσαν το χέρι εναντίον συνανθρώπων τους εκμεταλλευόμενοι τη γενικότερη αναστάτωση που εκ φύσεως φέρνει μια τόσο μαζική διαμαρτυρία δεν εγκλημάτισαν μόνο εναντίον του φυσικού δικαιώματος στη ζωή των συγκεκριμένων ανθρώπων. Περαιτέρω εγκλημάτισαν κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος και κατά όλων εκείνων που διαμαρτύρονταν στους δρόμους. Γιατί σκόπευσαν να συνδέσουν στη δυνείδησή μας μια ειλικρινή διαμαρτυρία με ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Ακόμα πιο βαθιά δε σεβάστηκαν τον ίδιο τους τον εαυτό. Γιατί τον καταδίκασαν στα ισόβια δεσμά μιας τόσο βίαιης πράξης.
Φεύγουμε λοιπόν από τους δρόμους και ξαναγυρίζουμε στο σχολείο όχι γιατί είναι το καλύτερο δυνατό, όχι γιατί ο στόχος είναι να γίνει κανείς καλύτερος μαθητής, αλλά καλύτερος άνθρωπος.
Γυρνάμε στις αίθουσες,εκεί όπου μπορεί ακόμα να ακουστεί η αλήθεια:
Ότι η δημοκρατία περνά μέσα από την παιδεία.
Ότι η βάση για μια υγιή κοινωνία είναι ο διάλογος.
Ότι στο πλαίσιο της δημοκρατίας ο πολίτης μπορεί και πρέπει να ασκεί τα πολιτικά του δικαιώματα, να εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του, να διαφωνεί, όταν χρειάζεται, αλλά και να συμβιβάζεται για το καλό του συνόλου.
Ότι στη δημοκρατία δεν έχει θέση η βία εναντίον οποιουδήποτε.
Ότι έχουμε όλοι την υποχρέωση να διαφυλάττουμε αυτό το αγαθό που λέγεται δημοκρατία με το να κοιτάμε κατάματα μέσα μας, με το να κάνουμε πιο πολύ αυτοκριτική παρά κριτική, με το να μην αφήνουμε την καταστροφική μανία να κυριεύει τα πάντα, ειδάλλως δε μιλάμε για κοινωνία, αλλά για ζούγκλα.
Αυτή είναι η αλήθεια που πρέπει να ακουστεί σε σας και να μπει μέσα σας. Αυτή είναι η αλήθεια που θα πρέπει κι εσείς να φωνάξετε με τη σειρά σας, απέναντι σε όλους αυτούς που κλέβουν το μέλλον σας.
Πάντα υπάρχει περιθώριο για αγώνα. Αγώνα για δικαιοσύνη, ισότητα, ελευθερίες. Κι ο αγώνας πριν φτάσει έξω ξεκινά από μέσα μας. Αν δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να αλλάξουμε όσα συνέβησαν, μπορούμε όμως να διδαχθούμε από αυτά. Κι αυτό το μάθημα πέρα από τα λόγια πρέπει να φανεί στην πράξη. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς στον εαυτό μας και για τον εαυτό μας. Κι αυτό χρειάζεται σύνεση και δύναμη. Και πάνω από όλα ΠΑΙΔΕΙΑ.
Ποτέ δεν είναι αργά για τη γνώση. Πόσο μάλλον για τους μαθητές. Πόσο μάλλον για μας τους μεγάλους...
